Boğa Takımyıldızı
Boğa takımyıldızı göğün kuzeyinde yer alır. Adı Latince boğa demektir ve boğa başıyla temsil edilir. Boğa, ilk önce 2.yüzyılda Yunan astronom Batlamyus tarafından sınıflandırılan 12 burçtan biridir ama takımyıldızın tarihi Tunç Çağına kadar uzanır. Büyük ve bilinen en eski takımyıldızlarından biridir. Yunan mitolojisine göre Europa'ya yaklaşmak ve onu kaçırmak için kendini boğaya dönüştüren Zeus ile ilişkilendirilir.
Boğa, parlak yıldızları Aldebaran, Elnath ve Alcyone'nin yanı sıra değişken yıldız T Tauri ile, aynı zamanda en fazla Yedi Kız Kardeş olarak da bilinen Pleiades (Ülker, Messier 45) ve Dünya'ya en yakın iki açık yıldız kümesi olan Öküz Kümesi (Hyades) olarak da tanınır.
Takımyıldız aralarında Süpernova kalıntısı Yengeç Bulutsusu (Messier 1), Değişen Bulutsu (NGC 1555), Çarpışan Galaksiler (NGC 1410 ve NGC 1409), Gezegenimsi Bulutsu (NGC 1514) ve Merope Bulutsusunun (NGC 1435) olduğu bir miktar derin uzay cisimlerine sahiptir.
Boğa ve Ülker yıldız kümesinin tasvirleri, Fransa'daki Lascaux'ta Milattan Önce 15.000'e kadar uzanan bir mağara resminde bile bulunmuştur. İkisi de birçok yerli kültürde bilinmekte, isimlerine dair ortak bir kökene işaret eden Boğa ve Yedi Kız Kardeş diye anılmaktadır.
Yunan mitolojisinde Fenike Kralı Agenor'un güzel kızı Europa'yı baştan çıkarmak ve kaçırmak için boğa şeklini alan Zeus'la da ilişkilendirilir. Zeus kalabalığa karışmış ve içlerindeki en yakışıklı boğa olarak Europa'nın dikkatini çekmiş. Prenses ona hayran kalıp sırtına binmiş ve Zeus ayağı kalkıp denize yönelmiş ve onu Girit'e kadar taşımış ve ardından gerçek kimliğini söyleyip prensese hediyeler vermiş.
Büyüyünce Girit'in ünlü kralı olan, Knossos'taki boğa oyunlarının yapıldığı sarayı inşa eden ve her sene yedi genç erkek ve kızı Minotaur'a kurban eden Minos da dahil ikisinin de üç oğlu varmış. Zeus daha sonra boğayı yıldızlarına arasına koyarak onu anmış.
Boğa'yı, Zeus'un çok sevdiği ve Hera'ya neredeyse yakalanmak üzereyken düveye (henüz doğum yapmamış dişi inek) dönüştürdüğü Europa'nın su perisi İo'nun soyundan geldiğiyle ilişkilendiren alternatif kaynaklar da vardır. Babilli gökbilimciler ise takımyıldızını MUL.APIN veya Göksel Boğa diye adlandırmışlar.
Mezopotamya'nın en eski ebedi eserlerinden biri olan Gılgamış destanındaki Gılgamış, tanrıça İnanna'nın (İştar) teklifini reddedince onu öldürmesi için gönderdiği Göksel Boğa ile yüzleşir. Gılgamış, bazen yakınındaki eski bir takımyıldız olan Orion'la ilişkilendirilir ve iki takımyıldızı Gılgamış ve kapışmadaki boğa olarak tasvir edilmiştir.
Boğa kuzey yarımkürede en çok sonbahar ve kışın, güney yarımkürede ise ilkbahar ve yaz aylarında görülür. Kuzey bölgelerinde gün batımından hemen sonra Ekim'den Kasım ayına kadar doğuda görünür. Aralık ve Ocak aylarında, Ocak ayının ilk yarısında zirveye ulaşmak için yükselişe geçer ve bu ayı takımyıldızı gözlemlemek için en iyi hale getirir.
Bazı gözlemcilerin boğanın yüzünü ve boynuzlarını betimleyen Öküz kümesini belirtmeleri hariç gökyüzündeki bir sığırın şekli hemen belli olmaz. Aslında yaratığın ayrı ayrı göğsünü ve başını işaretleyen iki parlak yıldız Aldebaran ve Elnath olmasaydı, çok geniş hayal gücüne sahip olanlar dışında herkese görünmeyebilirdi.
Boğa, parlak yıldızları Aldebaran, Elnath ve Alcyone'nin yanı sıra değişken yıldız T Tauri ile, aynı zamanda en fazla Yedi Kız Kardeş olarak da bilinen Pleiades (Ülker, Messier 45) ve Dünya'ya en yakın iki açık yıldız kümesi olan Öküz Kümesi (Hyades) olarak da tanınır.
Takımyıldız aralarında Süpernova kalıntısı Yengeç Bulutsusu (Messier 1), Değişen Bulutsu (NGC 1555), Çarpışan Galaksiler (NGC 1410 ve NGC 1409), Gezegenimsi Bulutsu (NGC 1514) ve Merope Bulutsusunun (NGC 1435) olduğu bir miktar derin uzay cisimlerine sahiptir.
Boğa Takımyıldızı Efsanesi
Boğa takımyıldızı en azından İlkbahar ekinoksu esnasında Güneş'in yerini belirlediği İlk Tunç Çağından beri bilinmektedir. Birçok kültürde ve mitolojide boğayla ilişkilendirilmiş ve Eski Yunan ve Mısır'ın yanı sıra Babil'e kadar uzanmaktadır.Boğa ve Ülker yıldız kümesinin tasvirleri, Fransa'daki Lascaux'ta Milattan Önce 15.000'e kadar uzanan bir mağara resminde bile bulunmuştur. İkisi de birçok yerli kültürde bilinmekte, isimlerine dair ortak bir kökene işaret eden Boğa ve Yedi Kız Kardeş diye anılmaktadır.
Yunan mitolojisinde Fenike Kralı Agenor'un güzel kızı Europa'yı baştan çıkarmak ve kaçırmak için boğa şeklini alan Zeus'la da ilişkilendirilir. Zeus kalabalığa karışmış ve içlerindeki en yakışıklı boğa olarak Europa'nın dikkatini çekmiş. Prenses ona hayran kalıp sırtına binmiş ve Zeus ayağı kalkıp denize yönelmiş ve onu Girit'e kadar taşımış ve ardından gerçek kimliğini söyleyip prensese hediyeler vermiş.
Büyüyünce Girit'in ünlü kralı olan, Knossos'taki boğa oyunlarının yapıldığı sarayı inşa eden ve her sene yedi genç erkek ve kızı Minotaur'a kurban eden Minos da dahil ikisinin de üç oğlu varmış. Zeus daha sonra boğayı yıldızlarına arasına koyarak onu anmış.
Boğa'yı, Zeus'un çok sevdiği ve Hera'ya neredeyse yakalanmak üzereyken düveye (henüz doğum yapmamış dişi inek) dönüştürdüğü Europa'nın su perisi İo'nun soyundan geldiğiyle ilişkilendiren alternatif kaynaklar da vardır. Babilli gökbilimciler ise takımyıldızını MUL.APIN veya Göksel Boğa diye adlandırmışlar.
Mezopotamya'nın en eski ebedi eserlerinden biri olan Gılgamış destanındaki Gılgamış, tanrıça İnanna'nın (İştar) teklifini reddedince onu öldürmesi için gönderdiği Göksel Boğa ile yüzleşir. Gılgamış, bazen yakınındaki eski bir takımyıldız olan Orion'la ilişkilendirilir ve iki takımyıldızı Gılgamış ve kapışmadaki boğa olarak tasvir edilmiştir.
Boğa Takımyıldızı Nasıl Bulunur?
Boğa, +90° ve -65° enlemleri arasında kalan gözlemciler tarafından görülebilir. Kuzey gökyüzünde bulunmasına rağmen ekvatorun güneyinde yaz aylarında bulunan gözlemciler tarafından da hâlâ görülebilir. Boğa, Orion'ın kuzeydoğusuna doğru ve Perseus'ın (Kahraman takımyıldızı) güneybatısında bulunabilir. Alternatif açıdan Boğa'nın arka tarafının tam ortasında Boğa ile Koç takımyıldızı arasında kalmış gibi görünen Ülker (M45) yıldız kümesi tespit edilebilir.Boğa kuzey yarımkürede en çok sonbahar ve kışın, güney yarımkürede ise ilkbahar ve yaz aylarında görülür. Kuzey bölgelerinde gün batımından hemen sonra Ekim'den Kasım ayına kadar doğuda görünür. Aralık ve Ocak aylarında, Ocak ayının ilk yarısında zirveye ulaşmak için yükselişe geçer ve bu ayı takımyıldızı gözlemlemek için en iyi hale getirir.
Bazı gözlemcilerin boğanın yüzünü ve boynuzlarını betimleyen Öküz kümesini belirtmeleri hariç gökyüzündeki bir sığırın şekli hemen belli olmaz. Aslında yaratığın ayrı ayrı göğsünü ve başını işaretleyen iki parlak yıldız Aldebaran ve Elnath olmasaydı, çok geniş hayal gücüne sahip olanlar dışında herkese görünmeyebilirdi.
0
0
0
0
0
0